Reklama i prezentacja suplementów diety - założenia nowelizacji.

Reklama i prezentacja suplementów diety - założenia nowelizacji.

Niedawno pojawił się wspominany wcześniej projekt zmiany ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, mający znowelizować przepisy dotyczące suplementów diety. Projekt jest na etapie opiniowania, a zatem aktualne brzmienie niekoniecznie musi być finalnym, niemniej jednak warto przyjrzeć się w jakim kierunku zmierzają planowane zmiany przepisów prawa.

Zgodnie z planowany zmianami prezentacja lub reklama suplementu diety przedstawia suplement diety w sposób rzetelny i nie może wprowadzać w błąd, w szczególności musi być zgodna z wymogami rozporządzenia nr 1169/2011 i rozporządzenia nr 1924/2006.

Dodatkowo prezentacja lub reklama suplementu diety zawiera informację o następującej treści: „Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety. Suplement diety nie ma właściwości leczniczych.”

W relatywnie szczegółowy sposób została uregulowana prezentacja i reklama, która została podzielona zgodnie z jej charakterem.

Przykładowo, w przypadku prowadzenia audiowizualnej reklamy suplementu diety informację „Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety. Suplement diety nie ma właściwości leczniczych”:

• umieszcza się poziomo, nieruchomo, w dolnej części prezentacji lub reklamy, na płaszczyźnie stanowiącej nie mniej niż 20% jej powierzchni;
• umieszcza się w taki sposób, aby tekst był czytelny, wyróżniał się od kolorystyki reklamy i tła płaszczyzny, w kolorze czarnym na białym tle lub w kolorze białym na czarnym tle, o grubości stanowiącej 20–25% jej wysokości;
• ukazuje się na ekranie przez cały czas emisji prezentacji lub reklamy;
• odczytuje się w sposób wyraźny w języku polskim, a czas trwania przekazu tej informacji nie może być krótszy niż 5 sekund;
• odczytuje się podczas prezentowania opakowania suplementu diety.

W przypadku prezentacji lub reklamy suplementu diety w formie dźwiękowej informację „Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety. Suplement diety nie ma właściwości leczniczych” odczytuje się w sposób wyraźny w języku polskim, a czas trwania przekazu tej informacji nie może być krótszy niż 5 sekund.

W przypadku prezentacji lub reklamy suplementu diety w formie wizualnej informację „Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety. Suplement diety nie ma właściwości leczniczych”:

• umieszcza się poziomo, w dolnej części prezentacji lub reklamy, na płaszczyźnie stanowiącej nie mniej niż 20% jej powierzchni;
• umieszcza się w taki sposób, aby tekst był czytelny, wyróżniał się od kolorystyki reklamy i tła płaszczyzny, w kolorze czarnym na białym tle lub w kolorze białym na czarnym tle.

W dalszej kolejności uregulowane warunki prowadzenia prezentacji i reklamy suplementów diety.

Zgodnie z proponowanymi przepisami prezentacja lub reklama suplementów diety jest dozwolona, pod warunkiem że:

1. nie jest kierowana i nie zawiera elementów sugerujących, że jej przekaz jest kierowany do małoletnich do 12 roku życia, w tym ich wizerunku ani głosu;
2. nie wykorzystuje przedmiotów, znaków, symboli mogących budzić skojarzenia z wykonywaniem zawodu lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, technika farmaceutycznego, felczera, pielęgniarki, położnej, ratownika medycznego, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty, dietetyka, specjalisty zdrowia publicznego oraz innych osób wykonujących zawód medyczny, w tym stetoskopu, aparatu do mierzenia ciśnienia, łóżka, sprzętu do ćwiczeń fizjoterapeutycznych, wagi, taśmy antropometrycznej;
3. nie zawiera prezentacji czynności mogących budzić skojarzenia z wykonywaniem zawodu lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, technika farmaceutycznego, felczera, pielęgniarki, położnej, ratownika medycznego, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty, dietetyka, specjalisty zdrowia publicznego oraz innych osób wykonujących zawód medyczny, w tym badań, wypisywania recept, sprzedaży w aptece lub punkcie aptecznym;
4.  nie zawiera innych elementów mogących budzić te same skojarzenia, co określone w pkt 2 i 3;
5. nie wykorzystuje wizerunku lub rekomendacji rzeczywistego lub fikcyjnego lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, technika farmaceutycznego, felczera, pielęgniarki, położnej, ratownika medycznego, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty, dietetyka, specjalisty zdrowia publicznego oraz innych osób wykonujących zawód – 3 – medyczny, a także stopni i tytułów naukowych w dziedzinach nauk medycznych i nauk o zdrowiu;
6. nie wprowadza w błąd co do właściwości lub statusu suplementu diety przez zawieranie wspólnego głównego członu z nazwą własną albo powszechnie stosowaną wyrobu medycznego, produktu leczniczego lub wspólnego znaku graficznego lub towarowego, kształtu graficznego lub opakowania wykorzystującego podobieństwo z oznaczeniem wyrobu medycznego lub produktu leczniczego.

Jednocześnie wprowadzony ma zostać swoisty zakaz reklamy i prezentacji suplementów diety, albowiem prezentacja lub reklama suplementów diety nie może być prowadzona:

1. w jednostkach systemu oświaty;
2. w podmiotach wykonujących działalność leczniczą;
3. w aptekach i w punktach aptecznych, z wyjątkiem prezentowania suplementów diety w wydzielonych miejscach umieszczonych w polu widzenia kupującego, które muszą być oddzielone od miejsc, na których są prezentowane produkty lecznicze, wyroby medyczne i kosmetyki, i nie mogą znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie punktu obsługi klienta;
4. sklepach zielarsko–medycznych, sklepach specjalistycznych zaopatrzenia medycznego i sklepach ogólnodostępnych, z wyjątkiem prezentowania suplementów diety w wydzielonych miejscach umieszczonych w polu widzenia kupującego, które nie mogą znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie punktu obsługi klienta.

Projekt zakłada również wdrożenie systemu swoistej „certyfikacji” suplementów diety. W oznakowaniu, prezentacji lub reklamie suplementu diety miałoby zostać dopuszczone umieszczenie znaku, potwierdzającego jakość i bezpieczeństwo produktu na podstawie analizy jego składu.

Umieszczenie takiego znaku byłoby możliwe po uzyskaniu opinii jednostki naukowej potwierdzającej zgodność składu suplementu diety z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa żywności i suplementów diety wydawanej po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych tego składu. Szczegółowe zasady mają zostać określone stosownym rozporządzeniem.

Warto zwrócić uwagę, na kwestię zmiany procedury pozyskiwania opinii dot. prawidłowości i kwalifikacji produktu.  Zgodnie z proponowanymi przepisami w przypadku gdy Główny Inspektor Sanitarny zobowiąże podmiot działający na rynku spożywczym do przedłożenia opinii jednostki naukowej albo opinii Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, termin na jej przedłożenie ma wynosić 6 miesięcy od dnia doręczenia wniosku o wydanie tej opinii jednostce naukowej lub Prezesowi Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Podmiot  zobowiązany do przedłożenia opinii będzie przekazywać wniosek o wydanie tej opinii za pośrednictwem Głównego Inspektora Sanitarnego, w terminie 14 dni od dnia otrzymania pisma ze zobowiązaniem do jej przedłożenia. Następnie Główny Inspektor Sanitarny przekaże wniosek podmiotu o wydanie opinii do wskazanej przez podmiot jednostki naukowej lub Prezesowi Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych w terminie 14 dni od dnia otrzymania tego wniosku.

W przypadku, gdy jednostka naukowa lub Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych uzna, że nie jest możliwe wydanie opinii w terminie 6 miesięcy, poinformuje o tym pisemnie Głównego Inspektora Sanitarnego oraz podmiot zobowiązany wskazując termin wykonania opinii, uwzgledniający, że okres na przedłożenie opinii nie może być łącznie dłuższy niż 12 miesięcy od dnia otrzymania wniosku o wydanie opinii. Jednostka naukowa lub Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych przekaże opinię do podmiotu zobowiązanego oraz kopię opinii do wiadomości Głównego Inspektora Sanitarnego, we wskazanym powyżej terminie.

Niewykonanie w terminie obowiązku przekazania przez podmiot zobowiązany wniosku o wydanie opinii skutkować będzie domniemaniem, że kwalifikacja środka spożywczego zaproponowana przez podmiot działający na rynku spożywczym jest nieprawidłowa oraz, że środek spożywczy nie spełnia wymagań dla danego rodzaju środka spożywczego. W takim przypadku Główny Inspektor Sanitarny powiadomi podmiot zobowiązany o zakończeniu postępowania.

Jak można było się domyślić, nowo wdrażanym obowiązkom i nakazom dla przedsiębiorców towarzyszą również nowe sankcje, które mogą odpowiednio stanowić karę pieniężną w wysokości do stukrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, a w przypadku prowadzenia prezentacji lub reklamy niezgodnej z nowo wdrażanymi zasadami prezentacji i reklamy stanowić karę pieniężną w wysokości do 1 000 000 zł.

Konieczne jest również wskazanie, iż kary pieniężne, o których mowa powyżej wymierzać miałby właściwy państwowy powiatowy inspektor sanitarny a nie jak dotychczas właściwy państwowy wojewódzki inspektor sanitarny.

Co więcej uchylony miałby zostać przepis regulujący zasady wymiaru kary (Ustalając wysokość kary pieniężnej, właściwy państwowy wojewódzki inspektor sanitarny uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia i zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku spożywczym i wielkość produkcji zakładu.).

Tak jak wskazałem na wstępie – na tę chwilę to jest wstępna wersja proponowanej zmiany przepisów i jej wersja finalna może się różnić (choć nie musi) od zasad przedstawionych powyżej, a zatem konieczny jest bieżący monitoring kierunku w jakim podążą proponowane przepisy.

Podsumowując powyższe, dokonując wstępnej oceny proponowanych zmian, wskazuję, iż w mojej ocenie zakładane rozwiązania są w pewnej części nadmierne i nakładają na przedsiębiorców działających na rynku spożywczym pewne dodatkowe zakazy i obostrzenia, które ciężko uznać za realnie potrzebne, a które mogą wprowadzić dodatkowe zamieszanie zarówno na rynku suplementów diety jak i wśród konsumentów. Również zakres wymiaru kar wydaje się nieodpowiedni oraz nadmierny, w szczególności jeśli przeanalizować podmiotowy zakres naruszeń występujących w zakresie suplementów diety. Oczywiście cześć proponowanych zmian uważam za faktycznie warte wdrożenia i pozytywne zarówno z punktu widzenia konsumentów jak i rynku suplementów diety. Niewątpliwie jednak moje największe zdumienie budzi proponowany „system certyfikacji”, który sam w sobie stanowi temat na odrębne opracowanie.