Rękojmia czyli niezgodność rzeczy sprzedanej z umową – nowe przepisy prawa konsumentów.
Dnia 1 stycznia 2023 roku wchodzą w życie nowe przepisy prawa o konsumentach. Przedmiotowe zmiany obejmują liczne kwestie istotne z punktu widzenia przedsiębiorców i konsumentów, a zakres i poziom tych regulacji może być skomplikowany.
Poniżej przedstawiam najistotniejsze elementy nowych przepisów w zakresie rękojmi konsumenckiej. Oczywiście całość przepisów regulujących nową rękojmię, a właściwe już niezgodność rzeczy sprzedanej z umową, jest znacznie szersza, albowiem nowe przepisy o rękojmi konsumenckiej zostały wyodrębnione z Kodeksu Cywilnego i przeniesione do ustawy o prawach konsumenta jako odrębny element, w całości regulujący prawa konsumenta w zakresie rękojmi. Poniżej skupiam się jednak na kwestiach, które wydają mi się najważniejsze z punktu widzenia przedsiębiorcy.
Rękojmia - istotne informacje:
- Nowa definicja pojęcia towaru. Towar oznacza rzecz ruchomą, a także wodę, gaz i energię elektryczną, w przypadku gdy są oferowane do sprzedaży w określonej objętości lub ilości.
- Nowa definicja pojęcia ceny. Cena to wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą konsument jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za treść cyfrową, usługę cyfrową lub towar, a w odniesieniu do treści cyfrowej lub usługi cyfrowej – także cyfrowe odwzorowanie wartości.
- Do umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru na konsumenta, w tym w szczególności umów sprzedaży, umów dostawy oraz umów o dzieło będące towarem nie mają już zastosowania przepisy Kodeksu Cywilnego w zakresie rękojmi, a jedynie przepisy ustawy o prawach konsumenta.
- W takich umowach z konsumentami lub rzekomymi konsumentami znika pojęcie wady fizycznej i prawnej, które zostaje zastąpiona pojęciem zgodności (bądź jej braku) towaru z umową.
- Zgodnie z nowymi przepisami, towar jest zgodny z umową jeżeli zgodne z umową pozostają w szczególności jego:
- opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również kompatybilność, interoperacyjność i dostępność aktualizacji,
- przydatność do szczególnego celu, do którego jest potrzebny konsumentowi, o którym konsument powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w chwili zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował.
- Ponadto towar, aby został uznany za zgodny z umową, musi:
- nadawać się do celów, do których zazwyczaj używa się towaru tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk,
-
występować w takiej ilości i mieć takie cechy, w tym trwałość i bezpieczeństwo, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również funkcjonalność i kompatybilność, jakie są typowe dla towaru tego rodzaju i których konsument może rozsądnie oczekiwać, biorąc pod uwagę charakter towaru oraz publiczne zapewnienie złożone przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu, w szczególności w reklamie lub na etykiecie, chyba że przedsiębiorca wykaże, że:
- nie wiedział o danym publicznym zapewnieniu i oceniając rozsądnie, nie mógł o nim wiedzieć,
- przed zawarciem umowy publiczne zapewnienie zostało sprostowane z zachowaniem warunków i formy, w jakich publiczne zapewnienie zostało złożone, lub w porównywalny sposób,
- publiczne zapewnienie nie miało wpływu na decyzję konsumenta o zawarciu umowy;
- być dostarczany z opakowaniem, akcesoriami i instrukcjami, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać,
- być takiej samej jakości jak próbka lub wzór, które przedsiębiorca udostępnił konsumentowi przed zawarciem umowy, i odpowiadać opisowi takiej próbki lub takiego wzoru.
- Przedsiębiorca co do zasadynie nieponosi odpowiedzialności za brak zgodności towaru z umową, jeżeli konsument, najpóźniej w chwili zawarcia umowy, został wyraźnie poinformowany, że konkretna cecha towaru odbiega od wymogów zgodności z umową oraz wyraźnie i odrębnie zaakceptował brak konkretnej cechy towaru.
- Przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową wynikający z niewłaściwego zamontowania towaru nie tylko, jeśli zostało ono przeprowadzone przez przedsiębiorcę lub na jego odpowiedzialność, ale również gdy niewłaściwe zamontowanie przeprowadzone przez konsumenta wynikało z błędów w instrukcji dostarczonej przez przedsiębiorcę lub osobę trzecią (jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu),
- W stosunku do przepisów dotychczasowych wydłużono okres, w którym ciężar dowodu zgodności towaru z umową zostaje przeniesiony na przedsiębiorcę z roku do dwóch lat od chwili dostarczenia towaru. Domniemywa się, że brak zgodności towaru z umową, który ujawnił się przed upływem dwóch lat od chwili dostarczenia towaru, istniał w chwili jego dostarczenia, o ile nie zostanie udowodnione inaczej lub domniemania tego nie można pogodzić ze specyfiką towaru lub charakterem braku zgodności towaru z umową.
- Nowe przepisy wprowadzają swoistą hierarchię środków ochrony konsumenta, który w pierwszej kolejności będzie miał prawo domagać się przywrócenia zgodności towaru z umową przez jego naprawę lub wymianę. Dopiero w dalszej kolejności, o ile naprawa czy też wymiana okażą się m.in. nieopłacalne, konsument będzie mógł skorzystać z kolejnych uprawnień, tzn. żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy.
- Koszty naprawy lub wymiany, w tym w szczególności koszty opłat pocztowych, przewozu, robocizny i materiałów, ponosi przedsiębiorca.
- Konsument udostępnia przedsiębiorcy towar podlegający naprawie lub wymianie. Przedsiębiorca odbiera od konsumenta towar na swój koszt. Do tej pory ciężar dostarczenia rzeczy do Sprzedawcy, celem dokonania jej wymiany lub naprawy ciążył na kupującym, a jedynie odbywał się na koszt sprzedawcy.
- Jeżeli towar został zamontowany przed ujawnieniem się braku zgodności towaru z umową, przedsiębiorca demontuje towar oraz montuje go ponownie po dokonaniu naprawy lub wymiany albo zleca wykonanie tych czynności na swój koszt.
- W przypadku zażądania przez konsumenta obniżenia ceny - przedsiębiorca zwraca konsumentowi kwoty należne wskutek skorzystania z prawa obniżenia ceny niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o obniżeniu ceny.
- W przypadku odstąpienia przez konsumenta od umowy - konsument niezwłocznie zwraca towar przedsiębiorcy na jego koszt. Przedsiębiorca zwraca konsumentowi cenę niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania towaru lub dowodu jego odesłania.
- Ponadto przedsiębiorca dokonuje zwrotu ceny przy użyciu takiego samego sposobu zapłaty, jakiego użył konsument, chyba że konsument wyraźnie zgodził się na inny sposób zwrotu, który nie wiąże się dla niego z żadnymi kosztami.
- Termin przedawnienia roszczenia konsumenta będzie określany na zasadach ogólnych (art. 118 i n. k.c.), które są znacznie korzystniejsze dla konsumenta, niż zawarte w Kodeksie Cywilnym przepisy szczególne dotyczące przedawnienia roszczeń z rękojmi (art. 568 § 2 k.c.).
Gwarancja konsumencka.
Kwestia gwarancji nadal pozostaje uregulowana przepisami Kodeksu Cywilnego, natomiast w ustawie zmieniającej ustawę o prawach konsumenta wskazano wprost, iż odstępstwo od warunków gwarancji określonych w reklamie na niekorzyść konsumenta jest bezskuteczne, chyba że oświadczenie gwarancyjne złożone w reklamie przed zawarciem umowy zostało sprostowane z zachowaniem warunków i formy, w jakiej reklama została przeprowadzona, lub w porównywalny sposób.
Zgodnie z nowymi przepisami gwarancja trwałości nie może przewidywać warunków naprawy albo wymiany mniej korzystnych dla konsumenta niż określone w przepisach o nowej rękojmi.
Doprecyzowano również jakie elementy musi zawierać oświadczenie gwarancyjne (nie tylko składane konsumentowi), a mianowicie:
1) wyraźne stwierdzenie, że w przypadku braku zgodności rzeczy sprzedanej z umową kupującemu z mocy prawa przysługują środki ochrony prawnej ze strony i na koszt sprzedawcy oraz że gwarancja nie ma wpływu na te środki ochrony prawnej,
2) nazwę i adres gwaranta,
3) opis procedury, której uprawniony ma przestrzegać, aby móc skorzystać z gwarancji,
4) wskazanie rzeczy, których dotyczy gwarancja,
5) warunki gwarancji.
Powyższe oczywiście nie stanowi wyczerpującej informacji o wprowadzanych zmianach, a jedynie kompilację elementów, które uznałem za najbardziej istotne z punktu widzenia przedsiębiorców.
Podsumowując - mając na względzie, że opisany fragment nowych przepisów wchodzi w życie 1 stycznia 2023 r. a w Sejmie procedowana jest już kolejna ustawa zmieniająca prawa konsumenta, co do której istnieje możliwość, że także wejdzie w życie 1 stycznia 2023 r. (jeśli nie wcześniej), przedsiębiorcom nie pozostało już wiele czasu na dokonanie stosownych zmian.
W razie jakichkolwiek wątpliwości lub problemów prawnych – pozostajemy do Państwa dyspozycji i zapraszamy serdecznie do kontaktu.